Zapomniana już niestety gałąź nauki - cybernetyka - wprowadziła do powszechnego obiegu pojęcie "sprzężenie zwrotne", które ma być gwarancją homeostazy, a więc trwania systemu. I to właśnie sprzężenie zwrotne (najczęściej ujemne) tłumaczy moim zdaniem, dlaczego nie ma alternatywy dla demokracji, kapitalizmu i nauki.
Bo demokracja, kapitalizm i nauka są systemami, w których każdy błąd, prędzej, bądź później spowoduje wyeliminowanie wadliwych składowych systemu. W demokracji - jeżeli partia rządząca doprowadzi do niezadowolenia rządzonych - nie zostanie wybrana na kolejną kadencję; w kapitalizmie - jeżeli ktoś podejmie decyzję o produkcji dóbr, na które nie ma popytu - zostanie bankrutem; w nauce - jeżeli ktoś postawi tezę, której nie można potwierdzić empirycznie - zostanie ze świata nauki relegowany.
W tyranii, socjalizmie i religiinie ma sprzężeń zwrotnych - są odgórnie formułowane zasady. Dlatego systemy te jeśli chodzi o skuteczność muszą polec - nie są w stanie dostosowywać się do zmieniających się ciągle warunków. Funkcjonowanie takich systemów porównać można do sytuacji, kiedy człowiek miałby świadomie decydować o swoim tętnie, częstotliwości oddechów, szybkości perystaltyki jelit i wielu innych czynnościach, które w normalnych warunkach zachodzą poza wolą właśnie na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego. Tak wielu zmiennych nie da się ogarnąć odgórnie.
Jedno zastrzeżenie - pozostawienie wszystkiego na pastwę sprzężeń zwrotnych sprawiłoby, że nie różnilibyśmy się niczym od zwierząt. I analogicznie pozostawiony bez kontroli kapitalizm ciąży ku nierównościom (Marks się kłania), demokracja ku populizmowi, a wiele problemów w nauce nie jest poruszanych, bo obowiązuje zasada "publish or perish".
Postać i forma ewentualnych ograniczeń "dzikich" demokracji, kapitalizmu i nauki, to są rzeczy, o których można dyskutować. Ale alternatywy dla tych systemów nie ma.
